บริการอบแห้งแบบพ่นฝอย (Spray Drying Service): ยกระดับคุณภาพสารสกัดสู่ผลิตภัณฑ์รูปผง พร้อมต่อยอดเชิงพาณิชย์
ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา วงการอุตสาหกรรมการพัฒนาสินค้าด้านสุขภาพ ความงาม และอาหารเสริมได้ขยายตัวอย่างต่อเนื่อง ผู้บริโภคให้ความสนใจกับผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนประกอบจากธรรมชาติมากขึ้น โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์ที่มีสารสกัดซึ่งคงคุณค่าทางชีวภาพ (Bioactive Compounds) ไว้ได้อย่างครบถ้วน ไม่ว่าจะเป็นแบรนด์เครื่องสำอางที่เน้นส่วนประกอบจากสมุนไพร อาหารเสริมที่ต้องการความหลากหลายของสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ ตลอดจนวิสาหกิจชุมชนที่มุ่งเพิ่มมูลค่าให้กับวัตถุดิบท้องถิ่นผ่านการ อบแห้ง และการสกัดขั้นสูง
จุดร่วมสำคัญของธุรกิจเหล่านี้ คือ การจำเป็นต้องใช้ “สารสกัด” ที่สามารถคงประสิทธิภาพไว้ได้อย่างยาวนาน และอยู่ในรูปแบบที่สะดวกในการนำไปประยุกต์ใช้กับผลิตภัณฑ์รูปแบบต่าง ๆ หนึ่งในเทคนิคที่มีบทบาทสูงสุดในขั้นตอนนี้ คือ “การอบแห้งแบบพ่นฝอย” หรือที่นิยมเรียกกันว่า “สเปรย์ดราย (spray drying)” ซึ่งเป็นเทคโนโลยีหลักที่ช่วยเปลี่ยนสารสกัดที่อยู่ในรูปของเหลวหรือสารละลาย (Solution) ให้กลายเป็นผงแห้ง (Powder) ได้รวดเร็วและคงตัวสูง ในขณะเดียวกันยังลดความเสี่ยงต่อการเสื่อมสลายของสารสำคัญเนื่องจากความร้อนอีกด้วย
สำหรับเจ้าของแบรนด์มือใหม่ วิสาหกิจชุมชน และผู้ประกอบการที่ต้องการยกระดับมาตรฐานสินค้าของตนเองให้สามารถแข่งขันได้ในตลาด การเลือกใช้ “บริการอบแห้งแบบพ่นฝอย (Spray Drying Service)” จึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจอย่างยิ่ง เพราะไม่จำเป็นต้องลงทุนเครื่องจักรขนาดใหญ่ ตลอดจนระบบการทำงานที่มีต้นทุนสูงด้วยตัวเอง นอกจากนี้ ยังมีผู้เชี่ยวชาญคอยสนับสนุนให้คำแนะนำ ช่วยปรับกระบวนการ การอบแห้ง ให้เหมาะสมกับลักษณะของสารสกัดแต่ละชนิด ซึ่งส่งผลให้ได้ผงสกัดที่มีคุณภาพ พร้อมต่อยอดสู่การผลิตเชิงพาณิชย์ในอนาคต
การอบแห้งแบบพ่นฝอย (Spray Drying) คืออะไร?
การอบแห้งแบบพ่นฝอย (Spray Drying) คือการนำของเหลวหรือสารแขวนลอยที่ต้องการ อบแห้ง ฉีดพ่นเข้าไปในห้องอบแห้ง (Drying Chamber) ซึ่งมีอุณหภูมิสูงและมีอากาศร้อนหมุนเวียนอยู่ การสัมผัสกับความร้อนในระยะเวลาสั้น ๆ จะทำให้น้ำหรือของเหลวระเหยไปอย่างรวดเร็ว เหลือไว้เพียงสารสำคัญหรือสารตั้งต้นในรูปของผงแห้ง (Powder) ขนาดเล็กและสม่ำเสมอ กระบวนการนี้ลดการเสียหายของโมเลกุลที่ไวต่อความร้อนได้ เนื่องจากเป็นการทำให้แห้งภายในเสี้ยววินาทีเท่านั้น
กระบวนการหลักของการอบแห้งแบบพ่นฝอย หรือสเปรย์ดราย
- การเตรียมสารละลายหรือสารสกัด (Feed Preparation)
- ตรวจสอบความเข้มข้นของสารสกัด อัตราส่วน และความหนืดของของเหลวที่ต้องการพ่นฝอย
- อาจเติมสารช่วย (Carrier) เช่น มอลโตเด็กซ์ตริน (Maltodextrin) เพื่อเพิ่มเสถียรภาพของสารสกัด และป้องกันการจับตัวเป็นก้อน
- การพ่นฝอย (Atomization)
- ของเหลวจะถูกปั๊มผ่านหัวฉีดพ่น (Nozzle) หรือจานหมุน (Rotary Atomizer) ให้แตกตัวเป็นละอองขนาดเล็ก
- ละอองยิ่งเล็ก ยิ่งช่วยให้ spray drying ทำงานได้เร็วขึ้น เนื่องจากพื้นที่ผิวสัมผัสอากาศร้อนจะมากขึ้น
- การอบแห้ง (Drying)
- ละอองฝอยเหล่านี้จะสัมผัสกับอากาศร้อนในห้องอบ (Drying Chamber)
- ความชื้นในละอองจะระเหยกลายเป็นไออย่างรวดเร็ว เหลือไว้เป็นอนุภาคผงที่มีความชื้นต่ำ
- การเก็บผงผลิตภัณฑ์ (Powder Collection)
- อนุภาคผงที่ได้จะถูกแยกออกจากอากาศด้วยไซโคลน (Cyclone) หรือระบบกรองฝุ่น (Filter) และตกลงสู่ภาชนะรองรับด้านล่าง
- ผงสกัดนี้จะมีรูปทรงค่อนข้างกลม หรือเป็นเกล็ดเล็ก ๆ มีขนาดใกล้เคียงกัน ทำให้ผสมและละลายได้ง่าย
จุดเด่นและประโยชน์ของ Spray Drying Service
การนำ “สเปรย์ดราย (spray drying)” มาใช้ในการผลิต มีจุดเด่นมากมายที่ผู้ประกอบการควรรู้ โดยเฉพาะผู้ที่เน้นการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากสารสกัดธรรมชาติ
- ช่วยคงคุณค่าของสารสำคัญ
- ระยะเวลาสัมผัสความร้อนที่สั้นมาก ทำให้สารที่ไวต่อความร้อน เช่น วิตามิน เอนไซม์ หรือสารต้านอนุมูลอิสระ ถูกทำลายน้อยลง
- การเติมสารช่วย (Carrier) ยังช่วยเสริมเสถียรภาพของสารสกัด ลดการจับตัวเป็นก้อนหรือเสื่อมสภาพ
- รูปแบบผง (Powder) ที่สะดวกต่อการใช้งาน
- ผงผลิตภัณฑ์ที่ได้จาก spray drying มีอนุภาคเล็กและสม่ำเสมอ ละลายง่าย จึงสะดวกต่อการผสมในสูตรผลิตภัณฑ์อื่น ๆ
- ใช้ได้กับหลากหลายอุตสาหกรรม เช่น เครื่องสำอาง อาหารเสริม อาหารและเครื่องดื่ม
- อายุการเก็บรักษายาวนานขึ้น
- การลดความชื้นในผลิตภัณฑ์ช่วยลดโอกาสการเติบโตของจุลินทรีย์และการเสื่อมสภาพ
- รูปผงยังช่วยประหยัดพื้นที่การจัดเก็บและขนส่งได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- ควบคุมคุณภาพได้ง่าย
- เครื่องอบแห้งแบบพ่นฝอย (เครื่องอบแห้งแบบพ่นฝอย) สามารถปรับอุณหภูมิ ความเร็วลม และอัตราการป้อนของเหลวได้อย่างหลากหลาย
- ลดโอกาสปนเปื้อน เนื่องจากกระบวนการส่วนใหญ่อยู่ในระบบปิด (Enclosed System)
- ตอบโจทย์การผลิตขนาดเล็กถึงกลาง
- ไม่จำเป็นต้องผลิตปริมาณมากตั้งแต่เริ่ม จึงเหมาะอย่างยิ่งสำหรับการทดสอบตลาดหรือทดลองสูตรใหม่
- บริการ spray drying service มีทั้งเครื่องจักรขนาดเล็ก (Lab Scale) และกึ่งอุตสาหกรรม (Pilot Scale) ไว้รองรับความต้องการของผู้ประกอบการที่หลากหลาย
เหตุใดจึงควรใช้ Spray Drying Service?
ประหยัดต้นทุนและเวลา
- เครื่องจักรแบบพ่นฝอย (Spray Dryer) มีราคาสูง ทั้งในส่วนการจัดซื้อ ติดตั้ง และบำรุงรักษา ผู้ประกอบการรายเล็กที่มีงบประมาณจำกัดจึงสามารถใช้ spray drying service จากผู้ให้บริการเฉพาะทางได้เลย
- ไม่ต้องเสียเวลาเรียนรู้หรือปรับแต่งระบบด้วยตนเอง เพราะทีมงานมืออาชีพจะช่วยดูแลตั้งแต่กระบวนการเตรียมสารสกัดจนถึงการควบคุมคุณภาพผงที่ได้
ได้รับคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ
- สูตรหรือสารสกัดแต่ละชนิดมีลักษณะเฉพาะ ทั้งด้านความหนืด ความไวต่อความร้อน และจุดเด่นของสารออกฤทธิ์ การหาอุณหภูมิที่เหมาะสม รวมถึงอัตราการป้อนของเหลวที่ถูกต้องจึงไม่ใช่เรื่องง่าย
- การได้รับคำแนะนำจากผู้มีประสบการณ์จะช่วยให้กระบวนการ spray drying ราบรื่น ลดการสูญเสียวัตถุดิบ และได้ผงสกัดที่คงคุณลักษณะตามต้องการ
ลดการสูญเสียวัตถุดิบ
กลุ่มวิสาหกิจชุมชนที่มีผลผลิตตามฤดูกาล เช่น ผลไม้ ผัก หรือสมุนไพรพื้นถิ่น สามารถนำมาแปรรูปเป็นผงสกัดด้วยเทคโนโลยี สเปรย์ดราย ทำให้ขายได้ตลอดทั้งปี แม้นอกฤดูกาล ตอบโจทย์การกระจายรายได้สู่ชุมชน และเป็นการสร้างผลิตภัณฑ์มีมาตรฐานพร้อมขายทั้งในและต่างประเทศ
สะดวกต่อการขนส่งและเก็บรักษา
- สารสกัดรูปของเหลวอาจเน่าเสียหรือตกตะกอนได้ง่าย หากเก็บไว้นานหรือขนส่งในระยะไกล แต่สารสกัดในรูปผงมีความชื้นต่ำ จึงคงสภาพได้นานหลายเดือนหรืออาจเป็นปี
- ง่ายต่อการแพ็กและบรรจุ รวมถึงตรวจสอบปริมาณสารออกฤทธิ์ได้แม่นยำกว่าการอยู่ในรูปของเหลว
กระบวนการทำงานของ Spray Drying Service โดยทีมผู้เชี่ยวชาญ
ผู้ประกอบการหรือเจ้าของแบรนด์มือใหม่ที่ต้องการนำสารสกัดมา อบแห้ง แบบพ่นฝอย โดยทั่วไปจะเข้าสู่กระบวนการทำงานดังต่อไปนี้:
การปรึกษา (Consultation)
- ผู้ประกอบการแจ้งข้อมูลเกี่ยวกับชนิดของสารสกัด วัตถุประสงค์ในการใช้งาน รูปแบบของผลิตภัณฑ์ปลายทาง ตลอดจนความเข้มข้นและปริมาณการผลิตที่ต้องการ
- ทีมผู้เชี่ยวชาญจะช่วยวิเคราะห์ความเป็นไปได้ โดยพิจารณาปัจจัยต่าง ๆ เช่น ความไวต่อความร้อนของสารสำคัญ ค่าพีเอช (pH) หรือความหนืดของสารสกัด
การเตรียมสารสกัด (Feed Preparation)
- ปรับสภาพตัวอย่างให้เข้มข้นหรือเจือจางพอเหมาะ รวมถึงอาจเติมสารช่วย (Carrier) เพื่อเพิ่มเสถียรภาพหรือกำหนดคุณลักษณะของผงที่ได้ (เช่น ความสามารถในการละลายน้ำ)
- ตรวจสอบความหนืด ค่าความเป็นกรด-ด่าง และปริมาณของแข็ง (Total Solids) เพื่อให้แน่ใจว่ากระบวนการพ่นฝอยจะทำงานได้อย่างราบรื่น
การทดลองในขนาดเล็ก (Trial Run)
- หากเป็นสารสกัดสูตรใหม่ มักมีการทดลองในขนาดเล็ก (Lab Scale) เพื่อหาค่าพารามิเตอร์เหมาะสม เช่น อุณหภูมิของอากาศขาเข้า (Inlet Temperature) และอากาศขาออก (Outlet Temperature)
- ประเมินคุณภาพผงที่ได้ เช่น สี กลิ่น รส ลักษณะผง ความสามารถในการละลายน้ำ ตลอดจนปริมาณสารออกฤทธิ์ที่เหลืออยู่ เพื่อยืนยันว่าอยู่ในเกณฑ์ที่ต้องการ
การตรวจวิเคราะห์คุณภาพ (Quality Control & Analysis)
- หลังอบแห้งจะตรวจสอบผงที่ได้ ทั้งทางกายภาพและทางเคมี เช่น ความชื้น ความสามารถในการละลาย ปริมาณสารออกฤทธิ์ การปนเปื้อนของจุลินทรีย์ ฯลฯ
- หากพบความผิดปกติ สามารถปรับเงื่อนไขหรืออัตราส่วนสารช่วยในกระบวนการสเปรย์ดรายได้ทันที
การอบแห้งในขนาดตามต้องการ (Production Run)
- เมื่อได้เงื่อนไขเหมาะสมแล้ว จึงทำการอบแห้งในปริมาณที่ต้องการ ซึ่งอาจเป็นระดับกึ่งอุตสาหกรรม (Pilot Scale) หรือปริมาณการผลิตที่มากขึ้นตามตกลง
- ควบคุมอุณหภูมิ ความชื้น และอัตราการไหลของอากาศร้อน รวมถึงตรวจสอบสถานะการไหลของสารสกัดตลอดกระบวนการ
การบรรจุและการจัดส่ง (Packaging & Delivery)
- ผงที่ได้จะบรรจุในภาชนะหรือบรรจุภัณฑ์ที่เหมาะสม เช่น ถุงฟอยล์ หรือบรรจุภัณฑ์ปิดสนิท ป้องกันความชื้นและอากาศเข้า
- จัดส่งไปยังผู้ประกอบการพร้อมเอกสารรับรองคุณภาพ เช่น ใบวิเคราะห์ (Certificate of Analysis) หรือผลการทดสอบ (Test Report)
บริการอบแห้งแบบพ่นฝอยกับการสร้างแบรนด์อย่างมืออาชีพ
เมื่อได้สารสกัดในรูปผงจาก “บริการอบแห้งแบบพ่นฝอย (Spray Drying Service)” แล้ว ผู้ประกอบการสามารถต่อยอดได้หลากหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็น:
- ผสมในสูตรเครื่องสำอาง เช่น ครีม เซรั่ม โลชั่น หรือมาสก์ เพื่อให้สารสำคัญซึมสู่ผิวได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- ผสมในสูตรอาหารเสริม เช่น แคปซูล ชาสมุนไพร เครื่องดื่มผงชง หรือผลิตภัณฑ์สุขภาพต่าง ๆ
- ใช้เป็นสารปรุงรสหรือเติมคุณค่าสมุนไพร สำหรับอุตสาหกรรมอาหาร เช่น ผงปรุงรส หรือส่วนผสมในเครื่องดื่มสุขภาพ
- เพิ่มมูลค่าให้กับวัตถุดิบท้องถิ่น โดยแปรรูปพืชผักผลไม้ตามฤดูกาลให้เป็นผงสกัดที่เก็บไว้ใช้ได้ยาวนาน
ทั้งหมดนี้จะช่วยให้เจ้าของแบรนด์สามารถขยายไลน์สินค้าได้อย่างหลากหลาย หรือเจาะตลาดเฉพาะกลุ่มที่ต้องการผลิตภัณฑ์จากสารสกัดธรรมชาติ (Niche Market) ได้สะดวกขึ้น ยิ่งไปกว่านั้น การเลือกใช้ spray drying service จากผู้ให้บริการที่มีเครือข่ายห้องแลปและเครื่องมือทดสอบครบครัน ยังช่วยเพิ่มความน่าเชื่อถือให้แบรนด์ สามารถส่งผลิตภัณฑ์เข้าสู่ตลาดระดับสากลได้ง่ายขึ้น
“เครื่องอบแห้งแบบพ่นฝอย” หรือ “สเปรย์ดราย (spray drying)” มีบทบาทสำคัญในอุตสาหกรรมที่ใช้สารสกัดธรรมชาติเป็นจุดขาย ไม่ว่าจะเป็นการผลิตเครื่องสำอาง อาหารเสริม สินค้าสุขภาพ หรือสินค้าเกษตรแปรรูป กระบวนการนี้ช่วยให้สารสกัดอยู่ในรูปผงที่คงคุณภาพสูง เก็บรักษาได้นาน ใช้งานได้สะดวก และคงประสิทธิภาพของสารสำคัญได้อย่างดี สำหรับผู้ประกอบการรายใหม่และวิสาหกิจชุมชน การใช้ spray drying service ยิ่งมีความสำคัญ เพราะไม่ต้องลงทุนซื้อเครื่องจักรราคาแพงด้วยตนเอง อีกทั้งยังได้รับการสนับสนุนจากผู้เชี่ยวชาญในการปรับกระบวนการ เพื่อให้ได้ผลิตภัณฑ์คุณภาพที่พร้อมต่อยอดสู่เชิงพาณิชย์
เมื่อได้สารสกัดในรูปผงแล้ว ผู้ประกอบการสามารถนำไปใช้เป็นวัตถุดิบในเครื่องสำอาง อาหารเสริม เครื่องดื่ม หรือสินค้าใดก็ตามที่ต้องการเพิ่มมูลค่าและคุณค่าจากสารสกัดธรรมชาติ กระบวนการ การอบแห้ง แบบพ่นฝอยยังช่วยสร้างมาตรฐานที่สม่ำเสมอ ลดการสูญเสียวัตถุดิบ และเพิ่มโอกาสในการส่งออก เพราะรูปแบบผงแห้งสามารถขนส่งได้ง่ายและมีความเสี่ยงด้านคุณภาพน้อยลง
หากคุณคือ เจ้าของแบรนด์มือใหม่ วิสาหกิจชุมชน หรือผู้ประกอบการ ที่กำลังมองหาวิธีเพิ่มมูลค่าให้กับสารสกัดธรรมชาติ หรือต้องการพัฒนาผลิตภัณฑ์ในรูปผงที่ใช้งานง่ายและคงคุณภาพได้ยาวนาน ติดต่อเรา เพื่อรับคำปรึกษาเกี่ยวกับ spray drying service หรือ เครื่องอบแห้งแบบพ่นฝอย คลิก
